POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [25.07.2011, 08:51:20] • Świnoujście

Powstanie tej najpiękniejszej…

Powstanie tej najpiękniejszej…

Świnoujska latarnia w starej szacie, 1890 r. (fot. Archiwum autora )

W II połowie XIX wieku, w miarę nasilania się żeglugi, istniejące urządzenia nawigacyjne, o których pisaliśmy, już nie wystarczały. Zaczęto więc na dobre usprawniać drogę wodną z morza do Szczecina. Zakręty zbyt niebezpieczne prostowano, mielizny przekopano lub omijano. Rynna toru wodnego pogłębiona została do 5 metrów i oznakowana licznymi pławami i stawami, a nadto na Zalewie Szczecińskim zakotwiczone zostały, w okolicy najbardziej niebezpiecznych mielizn, 3 statki latarniowce.

Ustawiony też został latarniowiec, noszący nazwę „Adlergrund” na Ławicy Orlej. O nich napiszę jeszcze odrębnym materiale. Modernizacji, nadal jednak wymagało samo podejście do Świnoujścia, które z racji licznych mielizn na Zatoce Pomorskiej, pozostawało niezbyt bezpieczne. Za konieczną uznano budowę odpowiednio wysokiej, o dużym zasięgu światła latarni morskiej. Ta, istniejąca z 1828 roku nie spełniała już swego zadania.

Powstanie tej najpiękniejszej…

Porównanie wysokości dawnej latarni, zbudowanej w 1828 r. z nową. (fot. Archiwum autora )

Na wiosnę 1854 roku rozpoczęto więc na wschodnim brzegu Świny budowę nowej latarni, według projektu radcy budowlanego Severina’a. Projektant zakładał wzniesienie, możliwe blisko brzegu morza latarni, której światło będzie widoczne już w momencie wejścia na Zatokę Pomorską. Brak w tym rejonie nadbrzeżnych wyniosłości sprawiał, że potrzebną wysokość usytuowania światła, uzyskać można było tylko przez budowę na tym mało stabilnym gruncie, bardzo wysokiej latarni. Stabilność obiektu uzyskano przez posadowienie jego fundamentów, na głęboko w grunt wprowadzonych palach.

Powstanie tej najpiękniejszej…

Szkic pokazujący sposób posadowienia świnoujskiej latarni morskiej. (fot. Archiwum autora )

Mimo rozlicznych, technicznych problemów, związanych z budową tak nietypowego, imponującego swymi rozmiarami obiektu, cykl realizacji był bardzo krótki i już 1 grudnia 1857 roku, zabłysnęła ona pierwszy raz. Źródłem światła, były lampy z koncentrycznymi, grubości męskiego ramienia knotami, zasilane olejem rzepakowym, a system soczewek oraz pryzmatów tzw. aparatury Fresnala I klasy, dawał pożądaną wiązkę promieni. Zadziwiającym jest to, że przy tak prymitywnym przecież źródle zasilania, światło latarni widocznym było z morza, z odległości 20 mil morskich. Podstawę wieży latarni stanowił spory, dwukondygnacyjny budynek, który pomieścił mieszkania służbowe dla obsługujących obiekt latarników i ich rodzin. W pobliżu usytuowano tez budynek warsztatowy i magazyn na olej i inne materiały techniczne. Koszt latarni wyniósł ponad 60.000 talarów, ale jak podkreślał współczesny jej historyk świnoujski, Ferdynand Gadebusch : „była ona niezrównana na całym Bałtyku, ze względu na piękną sylwetkę, jak i solidność budowy”. Faktycznie była ona wówczas chyba najwyższą tego typu budowlą na świecie i zachwycać mogła swymi proporcjami. Tyle, że z tą solidnością, to już była chyba lekka przesada.

Latarnia, która ma dzisiaj kształt zwężającego się ku górze walca, miała niegdyś wieżę ośmiokątną, oblicowaną żółtą cegłą. Owa licówka, zakupiona ze względu na taniość i szybkość dostawy w Ueckermünde, okazała się po prostu kiepska. Wietrzała i odpadała bardzo szybko, na dużej powierzchni, szczególnie od strony zachodniej i południowo zachodniej, najbardziej narażonej na ataki wiatru i deszczów. W płaszczu bardzo szybko powstawały wżery, do głębokości półtora i więcej grubości cegły. Współczesne opisy określały, że latarnia sprawiała wrażenie, że lada dzień się rozpadnie. Na wszelki wypadek ostrzegano przed chodzeniem w jej pobliżu, jak też wchodzenia osób postronnych do jej wnętrza. O koniecznych naprawach oraz technicznych metodach ich realizacji, dyskutowano już 1868 roku w gronie wybitnych specjalistów Niemieckiego Stowarzyszenia Budowniczych. Rok potem, niespełna 12 lat po oddaniu obiektu do eksploatacji, prowadzono już pierwsze prace remontowe. Polegały one na swoistym „łataniu” cegłami i zaprawą cementowo-wapienną, licznych otworów powstałych prawie na całej wysokości wieży. Ze względu na ograniczony zakres robót, zastosowano w trakcie tych prac rusztowanie wiszące, mocowane w górnych partiach wieży.

Powstanie tej najpiękniejszej…

fot. Archiwum autora

Prace te nie dały jednak trwalszego rezultatu. Proces erozji fasady postępował nadal. Groziło to wnikaniem wody w konstrukcję murów a następnie rozsadzaniem przez mróz. Tu i ówdzie było to już widoczne, w postaci wyrw w murze o głębokości dochodzącej do 70 cm. Latarnia rozsypywała się, a przebywanie w jej pobliżu mimo wspomnianego remontu było znowu niebezpieczne.

Sprawa była na tyle poważna, że zdecydowano się, na całkowitą zmianę płaszcza wieży. By zagwarantować długi żywot nowej okładziny, wyboru materiału budowlanego dokonywano bardzo starannie. Ostatecznie, użyto żółtej, znakomicie wypalonej cegły z fabryki Skromberg ze Szwecji oraz czerwonej , klinkierowej z cegielni Zastrow w Wittenberg. Niektóre elementy wykonano z ciosanego granitu, absolutnie odpornego na działanie czynników atmosferycznych. Roboty zostały wykonane w latach 1902 – 1903. Latarnia na całej wysokości, aż pod kopułę świetlną, pokryta została solidnym rusztowaniem umożliwiającym skucie całego starego oblicowania i nałożenie nowego.

Powstanie tej najpiękniejszej…

Schematyczny rysunek ukazujący sposób mocowania i funkcjonowania wiszącego rusztowania zastosowanego podczas remontu w 1869 r. (fot. Archiwum autora )

Żeby zmniejszyć podatność wieży na erozję, kształt ośmiokątny zamieniono na kołowy. Zlikwidowane też zostały zbędne gzymsy i nisze, w których mogła się zbierać woda. Przebudowie poddano też podstawę latarni, czyli budynek zamieszkały przez latarników, nadając mu obecna formę. W czasie trwania robót, w pracy latarnie nie było przerw. Koszty tak gruntownego remontu były dość wysokie, wyniosły bowiem prawie 80 000 ówczesnych marek. Prace prowadził zespół budowniczych z Urzędu Rozbudowy Portu, kierowanych przez inżyniera Kohlenberga.

Powstanie tej najpiękniejszej…

Latarnia obudowana rusztowaniem w czasie remontu w latach 1902 -1903.(fot. Archiwum autora )

Zmiana systemu zasilania lamp, nastąpił dopiero w latach 20-ch XX wieku. W ten sposób, znacznie zwiększyła się siła światła i jego zasięg oraz uprościła się obsługa. W tej postaci, bez większych już technicznych zmian, przetrwała ona kolejne burze dziejowe do 1945 roku. Techniczne aspekty funkcjonowania latarni będą przedmiotem odrębnego artykułu.


źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 45, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-25 z 45

RSHA • Poniedziałek [25.07.2011, 10:15:04] • [IP: 80.245.182.***]

DOBRY ARTYKUŁ! PRZYDAŁOBY SIĘ COŚ JESZCZE O NABIEŻNIKACH, JEST ICH TU TROCHĘ I KAŻDEGO HISTORIE MOŻNA BY BYŁO OPISAĆ.

Q • Poniedziałek [25.07.2011, 12:35:00] • [IP: 83.21.156.***]

Czyli wniosek dla potomnych że: Najdroższa jest prowizorka i tania budowa drogo kosztuje.Jak widać to nie tylko jest naszą specjalnością fuszerka.(jako typowy przykład most do Karsiborza) nasze drogi asfaltowe czy budownictwo.

Q • Poniedziałek [25.07.2011, 14:09:06] • [IP: 83.21.129.***]

Wyobrażam . ..jak musiało kopcić oświetlenie olejem rzepakowym (podczas okupacji świeciłem kagankiem gdzie olej rzepakowy temu służył wiem jak to kociło)- więc zapewne nim nastąpiło przejście na oświetlenie elektryczne. ..było oświetlenie naftą czy acetylenem (bo nim były latarnie elektryczne były latarnie gazowe, nie na acetylen)to by było ciekawe. ..jak to wyglądało.Czy ktoś potrafił by opisać ten okres przejściowy lub wie coś na ten temat, może w jakimś muzeum zachowało się coś z tego okresu bo w każdej latarni najważniejsze jest oświetlenie.

Ogre • Poniedziałek [25.07.2011, 16:08:19] • [IP: 31.63.194.**]

Kawał przedsięwzięcia.

PaSo • Poniedziałek [25.07.2011, 18:12:27] • [IP: 188.147.227.***]

Jak to kiedyś ktoś powiedział:"TANIO JEST DROGO" Pozdrawiam z Borow Tucholskich.

Gość • Poniedziałek [25.07.2011, 21:40:39] • [IP: 213.238.106.***]

Ciekawe ile lat teraz trwałaby budowa.Zasięg światła niwiele sięzwiększył od czsu knota.

Gość • Poniedziałek [25.07.2011, 21:50:32] • [IP: 212.129.83.***]

Pytanie do Pana dr, troche z innej beczki, a nurtujace mnie od dluzszego czasu...Co to za budynek na ulicy Piastowskiej, duzy, z pomaranczowo-zoltej cegly, mieszczacy sie mniej wiecej za nowym budynkiem mieszkalnym, za" Gryfia"?dziekuje i pozdrawiam

Gość • Poniedziałek [25.07.2011, 21:56:56] • [IP: 188.33.218.***]

kiedys prowadziłem remont instalacji elektrycznej wewnatrz tej budowli z ramienia zarzadu portu.

RSHA • Poniedziałek [25.07.2011, 23:01:00] • [IP: 80.245.182.***]

Do Gość • Poniedziałek [25.07.2011, 21:50] Ten budynek to albo dom rabina (obok byla synagoga) albo apteka. Ale wg mnie to dom Rabina został zaadoptowany na coś w rodzaju apteki lub rabin sprzedawał tez w swoim domu jakieś specyfiki żydowskie. Sam jestem ciekaw co na to Dr. Pluciński :)

Gość • Poniedziałek [25.07.2011, 23:38:10] • [IP: 109.125.17.**]

dziekuje za odpowiedz, ale to duzy budynek, wyglada jak jakas stara fabryka albo zaklad metalurgiczny, wiec chyba to nie to:) moze Pan dr nam odpowie:)

Gość • Wtorek [26.07.2011, 11:07:02] • [IP: 83.21.129.***]

Faktycznie budowla ma kształt hali fabrycznej z typowyni dla tego okresu kształtami okien. przez długi okres tam były maszyny dziewiarskie -bo była SPÓŁDZIELNIA PRACY TRYKOT...Kiedy jak większość zakładów pracy plajtowała. ..Stąd przysłowie. zamiast wyszedł jak Zabłocki na mydle.To teraz...WYSZEDŁ JAK ZAKŁADY PRACY NA SOLIDARNOŚCI.

Bździągwa • Wtorek [26.07.2011, 12:14:07] • [IP: 79.162.129.*]

Na tym budynku widnieje jeszcze data z jakiś drutów 1919 czy coś tędy.

Gość • Wtorek [26.07.2011, 12:21:48] • [IP: 88.156.235.**]

do RSHA - pomyliles budynki, ten o ktorym piszesz jest przy ulicy - i faktycznie magla byc w nim apteka bo ma takie klimatyczne zdobienia itd. a w pytaniu chodzilo o ten duzy fabryczny budynek do ktorego wchodzi sie przez podworko...

Alf • Wtorek [26.07.2011, 14:11:32] • [IP: 195.117.222.***]

Tradycyjnie bardzo ciekawy artykuł Pana doktora Plucińskiego.Bardzo dziękuje i proszę o więcej informacji historycznych nt.naszego miasta.Pozdrawiam.

Gość • Wtorek [26.07.2011, 19:02:35] • [IP: 212.129.72.**]

do IP 129 dziekuje za informacje:) do IP 222 dokladnie chodzi o ten budynek i w/w chyba wlasnie o nim napisal:)

J. Pluciński • Wtorek [26.07.2011, 21:35:26] • [IP: 80.245.191.***]

Drodzy Czytelnicy, kilka uwag do sprawy budynku o który zapytuje pan IP 83. W tym rejonie znajdowała się jedna z największych pralni na Pomorzu. Pracowała ona nie tylko na rzecz świnoujskiego garnizonu, hoteli i pensjonatów, ale także na rzecz szczecińskiego garnizonu. Zatrudniano tam blisko 100 osób. Być może, że rzeczony budynek był częścią owej pralni. Także w tym rejonie znajdowała sie fabryka mebli Bartelsa, nie jest wykluczone że ów budynek to część tej fabryki. Jeśli sprawę tę rozpracuję, podam więcej informacji. Serdecznie pozdrawiam. J.P.

SGM • Wtorek [26.07.2011, 21:43:03] • [IP: 80.245.182.***]

do RshA i jeszcze by można napisać o Wladimirze Skutilinie jak wchodził na radar i włosy ulietajet to by była historia ;-) Pozdrawiam wszystkich miłośników i pasjonatów Ś-cia

Gość • Wtorek [26.07.2011, 22:34:21] • [IP: 83.21.146.***]

Piękna była ośmiokątna, ale dzisiejszej też nic nie brakuje. Na zdjeciach widac jak się otoczenie zmieniło. Dziękuję bardzo za jak zwykle wspaniały artykuł.

Bździągwa • Środa [27.07.2011, 07:27:42] • [IP: 31.63.237.***]

Ciekawe jakby wyglądała, mieli ją budować np.teraz? Chyba by wbili zwykły słup pomalowany na szaro.

Gość • Środa [27.07.2011, 08:20:38] • [IP: 83.21.165.***]

Odnośnie budynku fabrycznego - Pralnia była na parterze a Trykot na piętrze i miał wejście przez podwórko od ul.Piastowskiej (ale to wszystko po wojenne lata)... Pytanie co się znajdowało w tym dość dużym budynku do 45 roku bo o tym nigdzie nie ma wzmianki (a o to chodziło)...Prawdopodobnie szwalnia?, , , , Na marginesie czy pęknięcie murów Latarni wystąpiło jak budowano Świnoport na skutek wysadzano fragmentu fortu ?

Gość • Czwartek [28.07.2011, 09:05:52] • [IP: 188.182.137.**]

Bździągwa, zrób coś dobrego dla ludzi i nie pisz tu nic wiecej! Prosimy Cię o nie obniżanie poziomu dyskusji...

Bździągwa • Czwartek [28.07.2011, 14:53:47] • [IP: 31.63.214.*]

09:05 - A powiedz mi, co mnie jacyś ludzie obchodzą? Poziom wyższy i tak nie będzie, więc o co kaman?

Gość • Czwartek [28.07.2011, 15:48:59] • [IP: 188.182.137.**]

jak to o co kaman? właśnie o to!

Q • Czwartek [28.07.2011, 18:37:59] • [IP: 83.21.153.***]

Litości szanowny Pluskwiaku - pisz wtedy jak coś wiesz na dany temat i masz coś do powiedzenia. ..bo że znasz alfabet i umiesz pisać to wiemy.Nie piszę to złośliwie ale zastanów się. ..stanowiłbyś folklor komentarzy gdybyś jak piszesz pomyślał co masz do powiedzenia.i przekazania. ..Pozdrawiam

Bździągwa • Czwartek [28.07.2011, 19:14:26] • [IP: 31.63.214.*]

18:37 - Pluskwiak, to Twój stary. To powiedz tym mendom, żeby nie prowokowali. Nie pozdrawiam.

Oglądasz 1-25 z 45
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■