W pierwszym - już trwającym – etapie, konsorcjum firm STRABAG Sp. z o.o. z Pruszkowa oraz STRABAG AG z Austrii buduje nowe ujęcie wody wraz z infrastrukturą towarzyszącą na Mulniku. Drugim etapem będzie budowa stacji uzdatniania wody z tego nowego ujęcia.

Zapewne pamiętają Państwo złe doświadczenia z odsalarni, jaką miasto wybudowało przed laty. Ówczesna technologia była bardzo kosztowna, przez co kwoty, które mieszkańcy miasta musieli wnosić za wodę, wrosły wielokrotnie. Od tego czasu wiele zmieniło się na lepsze. Nowoczesne technologie umożliwiają uzyskiwanie dobrej jakości wody w zdecydowanie niższych cenach, a przewidywany wzrost opłat po wybudowaniu stacji uzdatniania wody w Świnoujściu nie powinien być wyższy niż 20-25 procent. Stąd decyzja samorządu o optymalnym wyborze metody uzdatniania wody.

Dlaczego inwestycja będzie akurat na Mulniku?

- Wobec braku dodatkowych zasobów wody podziemnej, w ilościach umożliwiających pokrycie zapotrzebowania na wodę pitną w lewobrzeżnej części Świnoujścia, analizowaliśmy możliwość pozyskania wody powierzchniowej z akwenów sąsiadujących z miastem - mówi Małgorzata Bogdał, dyrektor ZWiK. - W Świnoujściu jedynym źródłem wody powierzchniowej jest woda zasolona. Dlatego też, przed podjęciem decyzji o wyborze lokalizacji ujęcia wody powierzchniowej, w pierwszej kolejności wykonane zostały analizy w zakresie jakości i stabilności parametrów wody powierzchniowej oraz dostępności terenu pod lokalizację ujęcia wody. Następnie przeprowadzono analizę możliwych wariantów sposobu ujmowania wody, między innymi takich jak pobór wody powierzchniowej poprzez studnie infiltracyjne zlokalizowane nad brzegiem Zalewu Szczecińskiego i przy akwenie Mulnik, wybudowanie stawów infiltracyjnych w tych lokalizacjach, pobór wody powierzchniowej z wykorzystaniem drenów zapuszczonych pod starorzeczem Świny. Na tej podstawie wytypowano optymalną lokalizację i sposób pracy ujęcia wody. Ostatecznie podjęta została decyzja o budowie ujęcia wody powierzchniowej, słonawej, zlokalizowanego w starorzeczu rzeki Świny – Mulnik i budowie stacji uzdatniania wody słonawej.

Dziś zaopatrzenie Świnoujścia w wodę pitną oparte jest na wodzie podziemnej, ujmowanej ze studni głębinowych zlokalizowanych w lewobrzeżnej i prawobrzeżnej części miasta. W 2019 r. zaczęły obowiązywać stopniowe ograniczenia możliwości poboru wody podziemnej w lewobrzeżnej części miasta o ok. 1/3 od dotychczasowych dostępnych zasobów wody. Ograniczenia te są wynikiem pogarszania się jakości wód podziemnych, w szczególności wzrostu zawartości chlorków.

- By zminimalizować proces pogarszania jakości wód podziemnych, wprowadziliśmy program naprawczy - dodaje Małgorzata Bogdał. - W tym działania ograniczające wielkość poboru wody oraz pozyskanie alternatywnych źródeł wody pitnej dla Świnoujścia.

Odwrócona osmoza: na czym polega odsalanie wody

Proces odwróconej osmozy jest najczęściej wykorzystywanym procesem do uzdatniana wody słonawej, tak by nadawała się do picia. Taka metoda będzie również funkcjonować w Świnoujściu. Na czym polega? Na separowaniu z wody substancji w niej zawartych przy użyciu specjalnych membran. Trafiająca na membrany woda, zawierająca np. chlorki, sód, siarczany, magnez, wapń, jest ich pozbawiana. Po przejściu przez membrany otrzymuje się praktycznie czystą wodę. Ilość zatrzymanych chlorków na membranach osiąga 98 %. Mając na uwadze fakt, że w woda ujmowana z akwenu Mulnik (słonawa) może zawierać nawet 4.000 mg/l chlorków, to po filtracji na membranach ich zawartości spadnie do poziomu ok. 80,0 mg/l – przy normie dla wody pitnej wynoszącej 250,0 mg/l. Z wody słonej zostanie uzyskana woda słodka.

Układ technologiczny przewidywany na planowanej do budowy stacji uzdatniania wody słonawej w pierwszej kolejności będzie oczyszczał wodę ze związków żelaza, manganu, jonu amonowego, a także usuwał substancje organiczne. Wszystko po to, by na membrany do odwróconej osmozy trafiała woda jak najlepiej oczyszczona z tych substancji. Ponieważ proces odwróconej osmozy usuwa z wody także ważne dla zdrowia minerały, takie jak na przykład wapń i magnez, dlatego w projektowanej stacji uzdatniania wody przewiduje się jej wzbogacenie w wymienione pierwiastki. Zanim woda trafi do sieci miejskiej, zostanie zmieszana z wodą podziemną uzdatnianą obecnie na stacji uzdatniania wody Wydrzany. Woda będzie mieszana w odpowiedniej proporcji, zyskując wspomniane minerały.

Podstawowe zalety metody odwróconej osmozy to skuteczność w usuwaniu wszelkich zanieczyszczeń. Membrany pozwalają skutecznie usunąć chlorki, ale także stanowią dodatkową barierę dla bakterii i wirusów. Do wad metody zaliczyć należy spore straty wody – usuwane z wody sole są odprowadzane z procesu uzdatniania jako tzw. „solanka”. Stanowi ona blisko 30 % strumienia wody podawanej na membrany. W projektowanym układzie technologicznym solanka będzie odprowadzana z powrotem do środowiska wraz ze ściekami oczyszczonymi w oczyszczalni. Tym samym przed odprowadzeniem do środowiska będzie ona rozcieńczana uzyskując stężenie nie większe niż jest w akwenie, do którego będzie zrzucana. Drugą wadą membran odwróconej osmozy są koszty związane z przetłaczaniem wody przez membrany. By przepchnąć wodę przez układ membran konieczne jest wytworzenie dużego ciśnienia, które w zależności od temperatury wody jest wyższe (przy niskich temperaturach) lub niższe (latem). Na szczęście profil produkcyjny wody pitnej w Świnoujściu sprzyja optymalizacji tych kosztów – ponieważ szczególnie wysokie zapotrzebowanie na wodę występuje właśnie latem, czyli przy najniższym ciśnieniu potrzebnym do przetłoczenia wody przez membrany.

Na świecie jest sporo układów uzdatniających wodę na potrzeby mieszkańców metodą odwróconej osmozy (po sąsiedzku – ok 100 km od Świnoujścia – miejscowość Lussow), ale także liczne stacje w Hiszpanii (np. Barcelona), Szwecji czy Izraelu.

Ile to będzie kosztować?

Realizacja inwestycji budowy nowego źródła wody dla Świnoujścia została podzielona na dwa zadania tj.: budowa ujęcia wody powierzchniowej słonawej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, dla zaopatrzenia w wodę m. Świnoujście – realizacja zadania w trybie zaprojektuj i wybuduj oraz budowa stacji uzdatniania wody powierzchniowej słonawej w Świnoujściu wraz z infrastrukturą. Zadanie pierwsze jest już w trakcie realizacji. a jego zakończenie planowane jest na ostatni kwartał 2023 r. Koszt realizacji inwestycji, zgodnie z zapisami umowy, wynosi 11 627 000 zł. netto. Inwestycja jest finansowana ze środków z pożyczki z NFOŚiGW uzyskanej w ramach programu priorytetowego „Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczanie skutków zagrożeń środowiska”. Regulamin programu przewiduje uzyskanie umorzenia do 30 % wysokości pożyczki. Na budowę stacji uzdatniania wody powierzchniowej słonawej Gmina Miasto Świnoujście uzyskała dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, w wysokości 35 000 000 zł. Zadanie będzie realizowane w trybie „ zaprojektuj i wybuduj”. Planowany termin podpisania umowy z wykonawcą to maj 2023. Przewidywany czas realizacji inwestycji to 33 miesiące od podpisania umowy z wykonawcą.

- Wydatki na inwestycję spowodują tylko nieznaczny wzrost kosztów pozyskania wody dla mieszkańców miasta – mówi Małgorzata Bogdał. – Z naszych analiz wynika, że utrzymamy średnie ceny na tle kraju. To był główny powód, dla którego zdecydowaliśmy się na tę inwestycję.

Urząd Miasta Świnoujście