Stosowanie pestycydów przynosi społeczeństwu wiele korzyści zarówno w rolnictwie jak i w obszarze zdrowia publicznego chroniąc przed zarazkami i wirusami roznoszonymi przez owady, gryzonie i insekty, szczególnie w krajach rozwijających się. Należy jednak pamiętać, że są to substancje, które mogą mieć bezpośredni wpływ na zdrowie człowieka. Dzieci bardziej niż dorośli są narażone na wystąpienie poważnych skutków zdrowotnych w wyniku kontaktu z pestycydami. UNICEF postanowił przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu.

Organizacja w swoim ostatnim raporcie pt. „Miejsca i przestrzenie: Wpływ środowiska na dobrostan dzieci” przeanalizowała m.in. ryzyko narażenia dzieci na kontakt z pestycydami w krajach bogatych, w tym w Polsce. W rankingu 43. państw UE i OECD, Polska zajęła przedostatnie, 42. miejsce. To znaczy, że najmłodsi w naszym kraju są jednymi z najbardziej narażonych na kontakt z pestycydami, a gorzej jest tylko w Czechach.

Według raportu UNICEF, w krajach bogatych średnio co dwudzieste dziecko mieszka na obszarach o wysokim ryzyku zanieczyszczenia pestycydami. Niestety w Polsce ten odsetek jest dużo wyższy. W naszym kraju niemal co dziesiąte dziecko mieszka na takich obszarach.

Najlepsza sytuacja jest w Danii, Estonii, Finlandii, Islandii, Łotwie, Malcie, Słowacji, Słowenii i Szwecji, gdzie odsetek dzieci narażonych na działanie pestycydów wynosi zero.

Dlaczego pestycydy są tak niebezpieczne dla dzieci?
Na kontakt z pestycydami najbardziej są narażone dzieci mieszkające na obszarach rolniczych. Pestycydy powodują zanieczyszczenie gleby, powietrza i wody, choć to nie jedyny sposób, w jaki te substancje docierają do najmłodszych. Pestycydy mogą się też przedostać do organizmu dziecka przez łożysko i mleko matki.
Przede wszystkim kontakt z pestycydami może powodować szereg poważnych konsekwencji dla życia dzieci. Pestycydy uszkadzają dziecięcy układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, moczowo-płciowy, pokarmowy, rozrodczy, hormonalny, krwionośny i odpornościowy. Zanieczyszczenie pestycydami wiąże się również z występowaniem nowotworów, w tym białaczki dziecięcej. Może powodować uszkodzenia skóry i oczu, a także opóźnienia w rozwoju, których konsekwencje będą trwać do końca życia.

Należy podkreślić, że zanieczyszczenie różnymi substancjami chemicznymi w tym także pestycydami jest stale rosnącym problemem i jednym z największych zagrożeń dla zdrowia i rozwoju dzieci na całym świecie.

Od lat 50. XX wieku wyprodukowano ponad 140 000 chemikaliów i pestycydów, z których większość nigdy nie została przebadana pod kątem bezpieczeństwa dzieci ani toksycznego wpływu na rozwijający się mózg. Tymczasem od lat 80. ubiegłego wieku w wielu krajach rozwiniętych coraz częściej diagnozuje się zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) oraz spektrum zaburzeń autystycznych (ASD), co prowadzi do obaw, że jedną z przyczyn tych zaburzeń mogą być niebezpieczne substancje znajdujące się w środowisku, choć nadal brakuje dokładnych badań na ten temat.

Wyniki raportu UNICEF powinny dotrzeć do osób decyzyjnych, a także być płaszczyzną do dyskusji i pogłębionych analiz środowisk eksperckich oraz impulsem do podjęcia niezbędnych działań na rzecz ochrony zdrowia dzieci przed zanieczyszczeniem pestycydami.

Więcej informacji o raporcie UNICEF można znaleźć na stronie: unicef.pl/co-robimy/publikacje/wplyw-srodowiska-na-dzieci.

dr Monika Kacprzak
Rzecznik Prasowy
UNICEF Polska